Öyküleyici Metin Değerlendirme

Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Türkçe Eğitimi Bölümü

Okuma Eğitimi Dersi

Öyküleyici Metin

Değerlendirme Ödevi

Hazırlayan: Hubeyb KÖSE

090110044

BOLU, 2011

İKİ İYİ İNSAN

Ev sahibiyle aralarına anlaşmazlık girince alt katta

oturan kiracıya evden çıkmak düştü. Ev sahibi kadının

maksadı kirayı arttırmaktı. Çeşitli bahanelerle akla gelmedik

rahatsızlık yaratıyordu. Kiracı, hâlden anlar, söz dinler

soyundan “efendi” bir adamdı; kirayı belki bir miktar

artırabilirdi. Gelgelelim kadının böylesine olumsuz tutumu,

bardağı taşırmıştı, artık burada oturamazdı.

Kışla baharın birleştiği günlerdeydi. Takvim bahar

günlerini müjdeliyorsa da paltolar henüz çıkarılmamış,

sobalar henüz kaldırılmamıştı. Bir yandan tomurcuklanan

ağaçlar gözü gönlü oyalarken öte yandan sinsi soğuklar,

delişmen rüzgârlar, sırnaşık yağmurlar bir türlü dinmek

bilmiyordu. Kısacası kış sürüp gidiyordu.

Gidiyordu ama bizim kiracı da daire dönüşlerinde ev

aramaktan vazgeçmiyordu. Yetişkin kızıyla karısı, her akşam

onun yolunu dört gözle bekliyorlardı. Nasıl beklemesinlerdi

ki yukarı kattan tepelerine yıkılan gürültü, artık çekilmez

olmuştu.

Atalarımız: “Tanrı insanı dünyada mekânsız, ahrette

imansız bırakmasın.” demişlerdi. Kiracı bu sözün taşıdığı

gerçek anlamı hiçbir zaman şu andaki kadar yaşayarak

duymamıştı. “Ev sahibinin bir evi, kiracının bin evi var.”

sözü, evsizlerin uydurduğu kuru bir avunma idi. Gerçekten

insanın, başını rahatça sokabileceği, “benim” diyebileceği

bir yuvası olmalıydı. Sanki ayağı yere basmıyor, kendini

boşlukta yürüyor sanıyordu. Oysa insanın korkmadan

basabileceği bir tabanı, başını örten bir tavanı olması, az

mutluluk değildi. Bu düşünce ile evlerini sırtlarında taşıyan

kaplumbağalarla salyangozlara imrendiği oluyordu.

Gönlüne göre bir şey bulamadan eve döndüğü

akşamlar, bütün ailenin sevinci balon gibi sönüyordu.

Ertesi güne bağlı ufak bir umutla dönünce de basbayağı

iyimserleşiyordu.

Bir yandan kendisinin, öte yandan karısı ile kızının

durmadan arayıp sormalarıyla bir ev bulabildiler; hem

peşini yoktu hem de kendi başına bir evdi. Haftalardan

beri zavallı ailenin dizlerine inen karasular, ter damlaları

gibi dökülüp gitmişti. Çok sevinçliydiler. Fakat bu sefer

de yeni bir aksilik yakalarına yapışmıştı: Yeni ev sahibi

olan adamla fiyatta bir türlü uzlaşamıyorlardı. Bütün

anlaşmazlık on liraya dayanıyordu.

Kazancı yerinde olsa on liradan kaçar mıydı? Bununla

birlikte bu evi kaçırmak niyetinde değildi. Boşaltacağı evde

çektiklerini, sokak sokak dolaşırken beyninin ve ayaklarının

geçirdiği buhranları bu çatı altında bir iki günde

unutuvereceğine emindi. Bütün evin yükünü tek başına

sırtında taşıyacak kadar hafif hissediyordu kendini.

Yeni ev sahibinin de gözü onu tutmuştu. Belki bir iki

gün nazlandıktan sonra “Peki”, deyiverecekti. Çünkü

adamcağız yeni kiracısı hakkında enine boyuna bir

soruşturma yapmıştı.

Bu evi bulduğu günden beri kiracının uykusu kaçtı.

Adam, evi kendisine vermekten vazgeçebilir, başka bir

açıkgöz kendisinden önce davranabilirdi. Her sabah işine

giderken evin önünden geçiyor, pencerelerine korku ile

bakıyor, perde görmeyince rahat bir nefes alıyor, seviniyor,

ümitleniyordu. On lira için direnen ev sahibine de için için

kızıyor, kiraya verilecek ikinci bir eve sahip olan bu bahtlı

insanın, bu derece eli sıkı oluşunu bir türlü anlamıyordu.

İçindekilerin çıktığı fiyattan aşağı veremezmiş. Bu ne korkunç

bencillik.

işte korktuğu başına gelmişti. Hafta içinde evi gezenler

birdenbire çoğaldılar. Bereket versin hiçbiri kendisinin

verdiği fiyattan daha yukarı çıkmıyordu. Hatta daha az

verenler de oluyordu. Üstelik yeni isteklilerin hiçbiri ilki

kadar iyi görünmedi ev sahibine. Ev, uzun zaman onarım

görmemiş; boyanmamıştı. Tek başına oluşu da evin değerini

pek artırmıyordu.

Nihayet ev sahibi kararını verdi, bir akşam haber

vermeden bizim kiracıya uğrayıverdi, gözünü kapatıp evi

on lira eksiğine vermeye razı olduğunu bildirdi. Bu müjde

karşısında kiracı sevincinden nerdeyse ev sahibinin boynuna

sarılacak, ellerini öpecekti. Daha önce ev sahibi hakkında

yürüttüğü olumsuz yargıları hatırlayıp utandı. Yeni ev sahibi,

yeni kiracısına anahtarı teslim ederken:

– Ev sizindir, güle güle oturun, dedi.

Ev gerçekten kiracınındı. Artık alttakiler rahatsız olmasın

diye korka korka, yavaş yavaş yürümüyor; alçak sesle mırıl

mırıl konuşmuyorlardı. Ayrıca tepesinde çeşitli gürültüler

duymadan köşeciğine şöyle kuruluyor, gazetesini, kitabını

rahat rahat okuyabiliyordu. Evde hafif bir rutubet ve küf

kokusu duyuluyordu. Fakat bu onun keyfini kaçırmıyor,

onu sanki çam kokulu bir yayla havası imiş gibi ciğerlerine

çekerek:

– Korkmayın; diyordu, bu hava tertemizdir, bu, hürriyet

havasıdır!

Gün geçtikçe kiracı ile ev sahibi arasında akrabalıktan

ileri bir dostluk başladı. Bu sokulma ve kaynaşmadan sonra

kiracı öğrenmişti ki ev sahibi, sandığı gibi hâli vakti yerinde

bir adam da değildir; eşi ve küçük oğlu ile dul kızının

yanında oturmaktadır. Damadı ufak bir evden başka bir

şey bırakmadan ölüverince iki ocak birleşmiş, büyük evi

kiraya vermişlerdi.

Aldıkları kira bedeline, kiracının küçük emekli aylığını

da ekleyip kıt kanaat geçiniyorlardı. Başka bir gelirleri yoktu.

böyle nazik bir durumda olduğu hâlde, tek geçim kaynağı

olan evini, benzerlerinden daha ucuza vermesi, ev sahibini

kiracı gözünde günden güne yüceltiyor, asilleştiriyordu. Bu

iyi ruhlu, tok gözlü adama on lira için nasıl dayattığını

hatırladıkça kendini suçluyordu.

Üzüntüsü gitgide vicdan azabı hâlini almaya başladı.

Bu işe bir çare bulmak gerekiyordu. Günahını bağışlatmak

için evin ufat tefek onarımını kesesinden yaptırmayı uygun

buldu. Keser, testere elinden düşmediği gibi, her ay da ufak

tefek noksanlar için de birkaç lira harcıyordu. Eski ahşap

evin sık sık bozulan musluklarını, elektrik düğmelerini baştan

aşağı değiştirdi. Boyattığı sokak kapısı, pencere pervazları,

parmaklıklar pırıl pırıl oldu. Damı aktardı, sakat kiremitleri

yeniledi. Sözün kısası evi iki yıl içinde adam etti. Ev sahibi

bu değişikliği, bu asil çabayı gördükçe kiracısına dualar

ediyor:

– inşallah ev alır da buradan öyle çıkarsınız, benim

evim uğurludur, bütün kiracılarım ev alıp öyle çıktılar, diyordu.

Kiracı bu temiz duygulara karşı candan teşekkür ediyor,

tatlı bir rüyada gülümser gibi gülüyor:

– inşallah, inşallah... diye karşılık veriyordu.

Yersiz bir inat yüzünden iki yıldır adamcağıza hayli

zararı dokunduğunu kabul eden kiracı, yirmi dördüncü kirayı

verirken ay sonuna kadar çıkacağını haber verdi. Bu ani

karar neredeyse ev sahibinin yüreğine inecekti. Niçin

çıkıyorlardı? Acaba kira ağır mı gelmişti? Yoksa sık sık gelip

gitmesinden rahatsız mı olmuşlardı?

Hayır, bunların hiçbiri evden çıkmasının sebebi değildi.

Kiracı kızını evlendiriyordu. Hiç kimsesi olmayan damat,

sahibi bulunduğu evde birlikte oturmalarını istiyordu. Kiracı

seviniyordu, içinde tüy gibi bir hafiflik vardı; öyle ya ev

sahibine evinden daha fazla kira alabilmek için fırsat

çıkmıştı. Kendisi oturduğu müddetçe onu her ay on liralık

rızkına mâni olmuştu ama evi de bir başkasına aşağı yukarı

yirmi lira farkla kiralanabilecek bir hâle getirmişti. Bu geniş

vadeli bir ödeşme olmuştu. Kiracı artık müsterihti.

Ev sahibi ise arkadaştan, akrabadan daha yakın bir

insanı yitirmiş gibi göz yaşlarını tutamıyor:

– Ben demedim mi kardeş, benim evim uğurludur.

Siz şimdi iki ev almış sayılırsınız. Her zaman evime beklerim,

diyordu.

1)  KONU: Kiracılık

2)  ANA DÜŞÜNCE: Hiçbir durumda yalan söylememeliyiz

3)  OLAY: Kiracının eve yerleşebilmek amacı ile ev sahibine oyun hazırlaması.

4)  OLAY ÖRGÜSÜ: 

a.  Ev sahibi kiracısını evden atar.

b.  Kiracı yeni bir ev bulur ve çok sevinir.

c.   Bu evi tutmak için ev sahibine komplo hazırlar.

d.  Bir süre sonra pişmanlık duyar ve kendini affettirmek için eve harcamalar yapar.

e.  Böylece vicdan azabından kurtulur.

5)  ŞAHIS KADROSU: Kiracı, ev sahibi, eşi, çocukları, damadı

6)  ZAMAN: Bahar

7)  MEKAN: İstanbul

8)  BAKIŞ AÇISI: İlahi bakış açısı